अफगाणिस्तानमध्ये नुकत्याच झालेल्या भूकंपाच्या पार्श्वभूमीवर, भारताने तातडीने मदतीचा हात पुढे केला आहे. ही मदत मानवतावादी दृष्टिकोनातून करण्यात येत आहे.
भारताकडून करण्यात आलेली मदत:
- तात्काळ मदत: भूकंपग्रस्त भागासाठी भारताने मदत सामग्रीची पहिली खेप रवाना केली आहे.
- तंबू आणि खाद्यपदार्थ: यात प्रामुख्याने १०,००० हून अधिक कुटुंबांसाठी तंबू आणि १५ टन खाद्यपदार्थ पाठवण्यात आले आहेत.
- उपोषणग्रस्त भागावर लक्ष: काबुलसह कुनार आणि नंगरहार प्रांतांसारख्या सर्वाधिक प्रभावित झालेल्या भागांमध्ये ही मदत पोहोचवली जात आहे.
भविष्यातील मदत:
- परराष्ट्र मंत्रालयाने दिलेल्या माहितीनुसार, भविष्यातही भारताकडून आणखी मदत पाठवण्यात येणार आहे.
- भारताचे पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांनी या दुर्दैवी घटनेबद्दल तीव्र दुःख व्यक्त केले असून, अफगाणिस्तानला सर्वतोपरी मानवतावादी मदत पुरवण्यास भारत तयार असल्याचे आश्वासन दिले आहे.
सद्यस्थिती:
- हा भूकंप रिश्टर स्केलवर ६.० इतक्या तीव्रतेचा होता, ज्यामुळे अनेक गावे जमीनदोस्त झाली आहेत.
- बचावकार्यात अडथळे येत असले तरी, आंतरराष्ट्रीय स्तरावर अफगाणिस्तानला मदतीचा ओघ सुरू आहे.
- भारताच्या या मदतीमुळे अफगाणिस्तानमधील पीडित कुटुंबांना मोठा दिलासा मिळाला आहे.
अफगाणिस्तानमध्ये नुकत्याच झालेल्या भूकंपाने मोठे नुकसान झाले आहे. सध्याची परिस्थिती खालीलप्रमाणे आहे:
भूकंपाची माहिती:
- तीव्रता: ६.० रिश्टर स्केल.
- ठिकाण: अफगाणिस्तानच्या पूर्वेकडील भाग, पाकिस्तानच्या सीमेजवळ.
- वेळ: रविवार (१ सप्टेंबर २०२५) रात्री उशिरा.
- केंद्र: भूकंपाचे केंद्र जमिनीच्या पृष्ठभागाखालील ८ ते १० किलोमीटर खोलीवर होते, ज्यामुळे नुकसान अधिक झाले.
नुकसान आणि जीवितहानी:
- मृत्यू: आतापर्यंत ८०० हून अधिक लोकांचा मृत्यू झाल्याची अधिकृत माहिती आहे, परंतु हा आकडा वाढण्याची शक्यता आहे.
- जखमी: २५०० हून अधिक लोक जखमी झाले आहेत.
- विनाश: अनेक गावे पूर्णपणे जमीनदोस्त झाली आहेत. मातीच्या आणि दगडी विटांच्या घरांचे मोठ्या प्रमाणात नुकसान झाले आहे.
मदत आणि बचाव कार्य:
- दुर्गम भाग: भूकंपग्रस्त भाग डोंगराळ आणि दुर्गम असल्याने बचावकार्यात अडथळे येत आहेत.
- मदत: तालिबान सरकारने मदत आणि बचावकार्य सुरू केले आहे, परंतु ते अपुरे पडत असल्याने त्यांनी आंतरराष्ट्रीय समुदायाकडे मदतीचे आवाहन केले आहे.
- हेलिकॉप्टरचा वापर: जखमींना बाहेर काढण्यासाठी हेलिकॉप्टरचा वापर केला जात आहे, कारण अनेक ठिकाणी रस्ते तुटले आहेत.
- भारताची मदत: भारताने या दुर्घटनेबद्दल शोक व्यक्त केला असून, आवश्यक ती सर्व मानवतावादी मदत पुरवण्यास तयार असल्याचे सांगितले आहे.
इतर:
- या भूकंपाचे धक्के पाकिस्तान आणि भारताच्या दिल्ली-एनसीआर भागातही जाणवले.
- अफगाणिस्तान हिंदूकुश पर्वतरांगांमध्ये असल्याने भूकंपासाठी संवेदनशील आहे. यापूर्वीही येथे अनेक विनाशकारी भूकंप झाले आहेत.
सद्यस्थितीत, बचावकार्य अजूनही सुरू आहे आणि ढिगाऱ्याखाली अडकलेल्या लोकांना बाहेर काढण्याचे प्रयत्न सुरू आहेत. मृतांचा आणि जखमींचा आकडा अजून वाढण्याची शक्यता आहे.
अफगाणिस्तान हा भूकंपासाठी अत्यंत संवेदनशील देश आहे. येथे वारंवार भूकंप होण्यामागची मुख्य कारणे खालीलप्रमाणे आहेत:
- टेक्टॉनिक प्लेट्सचा प्रभाव: अफगाणिस्तान भारतीय आणि युरेशियन टेक्टॉनिक प्लेट्सच्या मिलन बिंदूवर (junction) स्थित आहे. या प्लेट्स सतत एकमेकांवर आदळत असल्यामुळे प्रचंड प्रमाणात भूगर्भीय ऊर्जा जमा होते. ही ऊर्जा जेव्हा बाहेर पडते, तेव्हा भूकंप होतात. विशेषतः हिंदूकुश पर्वतरांगेचा प्रदेश या भूगर्भीय हालचालींचे केंद्र मानला जातो.
- कमकुवत घरे: अफगाणिस्तानातील अनेक घरे पारंपरिक पद्धतीने माती आणि दगडांपासून बनलेली आहेत. ही घरे भूकंपाचे धक्के सहन करू शकत नाहीत, ज्यामुळे जीवितहानी आणि मालमत्तेची हानी मोठ्या प्रमाणावर होते.
- आर्थिक आणि सामाजिक स्थिती: गरीबी, युद्ध आणि राजकीय अस्थिरता यामुळे अफगाणिस्तानात आपत्कालीन व्यवस्थापन आणि भूकंप-प्रतिरोधक बांधकामावर पुरेसे लक्ष दिले जात नाही. त्यामुळे भूकंपामुळे होणारे नुकसान अधिक वाढते.
अलीकडील काही प्रमुख भूकंपाच्या घटना:
- सप्टेंबर २०२५: जलालाबाद जवळ झालेल्या ६.० रिश्टर स्केलच्या भूकंपात अनेक लोक मरण पावले आणि हजारो जखमी झाले. या भूकंपाचे धक्के पाकिस्तान आणि भारतातही जाणवले.
- ऑक्टोबर २०२३: पश्चिम अफगाणिस्तानातील हेरात प्रांतात ६.३ रिश्टर स्केलच्या अनेक भूकंपांनी मोठा विध्वंस केला होता. यात १००० हून अधिक लोकांचा मृत्यू झाला होता आणि हजारो लोक बेघर झाले होते.
अफगाणिस्तानमध्ये नैसर्गिक आपत्त्यांसाठी, विशेषतः भूकंपासाठी, मदत आणि बचाव कार्याची अत्यंत आवश्यकता आहे. आंतरराष्ट्रीय समुदाय आणि मानवतावादी संघटना या परिस्थितीत मदत करण्यासाठी पुढे येत आहेत.